,,Fado" Andrzej Stasiuk

Lubię być rzucona na pastwę tekstu. Lubię, gdy tekst jest mi rzucony na pożarcie, bo to zwiastuje niczym nie skrępowaną ucztę. Mogę się swobodnie sycić, mlaskać, cmokać i krzywić, gdy przypadkiem rozgryzę ziareko pieprzu. Mogę ogryzać kości, nie dbając o etykietę, jak pies, który trzyma smakołyk w łapach i przekręca łeb raz na jedną, raz na drugą stronę. Nie wiem, co napisali o tej książce krytycy. Ufnie oddałam swój dziewiczy umysł we władanie Stasiukowi na czas czytania stu sześćdziesięciu dziewięciu stron i ani przez chwilę nie żałowałam, że znów pozwoliłam się uwieść. Być może to, co uznałam za ziarenko pieprzu, dla kogoś innego będzie łyżką miodu? Być może. Ale ryzyk - fizyk. Czytanie z uprzednim przygotowywaniem się do lektury budzi moją niechęć podobnie jak jedzenie loda przez szybkę lub seks z prezerwatywą.
 Parafrazując Charlesa Bukowskiego powiem tak:
Jeśli lubisz wartką akcję i zawiłą intrygę - nie czytaj tego!
Jeśli czerpiesz przyjemność z czytania tylko wówczas, gdy możesz się identyfikować z bohaterem - nie czytaj tego!
Jeśli patrzysz na świat tylko i wyłącznie przez pryzmat własnego Bardzo Ważnego Życia - nie czytaj tego!
Jeśli na co dzień jadasz w Macdonaldzie i bardzo sobie chwalisz menu - odpuść sobie.
Wszyscy pozostali mogą :)

 

,,No więc całe to przypominanie, to siedzenie na tyłku w półmroku i nieustanny odjazd wstecz, to gapienie się w tylną szybę pamięci, ta liryka utraty, to słowiańskie on the road, które teraz wystukuję na maszynie - trzecia piętnaście w nocy - wcale nie po to, żeby zapamiętać, ale po to, żeby sobie...>>



wszystko od nowa przypominać, zaczynać od nowa, dopóki myśli i złudzenie ostatecznie nie przykryją rzeczywistości, nie zmyją, nie wytrą tych wszystkich nazw i krajobrazów, tych zdarzeń, bez których można by się obejść, i tych przygód, które równie dobrze mogłyby się przydarzyć komu innemu..." ( str. 9)

,,Ach, ta środkowoeuropejska samotność! To wieczne sieroctwo, na które nie ma lekarstwa, ponieważ lekarstwa nie działaja wstecz i nie potrafią wskrzeszać tego, co umarło.(...) Tutaj przeszłość nigdy nie jest winą, zawsze jest rozgrzeszeniem." ( str. 28 - 9)

,,Ilekroć próbuję sobie wyobrazić przyszłość mojej części kontynentu, przychodzą mi do głowy obrazy łagodnej, bezbolesniej zagłady: ma zniknąć to wszystko, z czego składały się te strony. Ma zniknąc bałagan, nieporządek, nieodpowiedzialność, niefrasobliwość, ma wyzionąć ducha perwersyjna miłość do przeklętej historii, ma zakończyć żywot skłonność do konfabulacji, pociąg do zmyślenia też ma umrzeć, a umiłowanie fikcji zastąpi wiara w raz na zawsze daną rzeczywistość." ( str. 73)

,,Tak więc przychodzi mi do głowy raczej rachunek strat niż zysków. Widzę rzeczy, które mają zniknąć i w wyobraźni nie potrafię ich niczym zastąpić. Czym na przykład zastąpimy całkowitą bezinteresownośc życia? To przesiadywanie, przeczekiwanie dni i godzin, w przekonaniu, że rzeczywistość toczy się niezaleznie od naszych uczynków i wysiłków.W końcu to nic innego jak szlachetna wiara w to, że istnieją rzeczy większe i ważniejsze od nas. [...]
Bo co na przykład zjawi się zamiast nieśmiertelnego końskiego zaprzęgu, spełniającego dotad rolę naszego herbu, którym Zachód opatrywał większość doniesień z tych stron? I co z resztą zwierzęcości, która tak głęboko przenika nasze żyucie? Co z bydlętami żyjącymi tak blisko ludzi? Co ze stadami krów wracających o zmierzchu? Co z bydlęcą wonią, która przypomina nam, skąd naprawdę się wzięliśmy? Gdy to przepadnie, gdy zniknie z codzienności, nie będzie już niczego, co byłoby zdolne ugasić naszą samotność" ( str. 74 - 5)

,,Być może tak będzie wyglądała nasza przyszłość: nasze ojczyzny, nasze kraje znikną jako duchowe, kulturowe punkty odniesienia. Zniknie Polska, znikną Włochy, zniknie Francja. Dlaczego nie? Coraz więcej rzeczy znika i coraz więcej pojawia się nowych. Zostanie Fiat, Coca - Cola, Microsoft, Nike i Johny Walker." ( str. 96)

Andrzej Stasiuk